Kiedy dziecko przychodzi do szkoły po raz pierwszy, ma ono już swoją "przeszłość", jest już pod wieloma względami tak lub inaczej ukształtowane. Od ukształtowania tego zależeć będą w poważnym stopniu jego postępy w nauce. Nie ulega bowiem wątpliwości, że wyniki nauczania uzyskiwane przez ucznia, jego postawa wobec określonych zjawisk, sposoby reagowania na bodźce oraz intelektualny, wolicjonalny i emocjonalny stosunek do różnych przedmiotów i wydarzeń zostały już w dużej mierze uformowane w toku dotychczasowego wychowania w rodzinie i ewentualnie w przedszkolu.

Wzmacnianie siły motywacji do uczenia się danego przedmiotu zależy w dużym stopniu od nauczyciela, od tego, jaką wartość nada treściom przekazywanym na lekcji, przy czym chodzi tu głównie o wartość faktyczną, a nie formalną.

Kolejną grupą przyczyn dominującą przy powstawaniu niepowodzenia w nauce szkolnej są przyczyny emocjonalne. Wszystkie emocje, ujawniają się głównie w stosunkach z innymi ludźmi albo są rezultatem tych stosunków. Przyczyny emocjonalne wiążą się ściśle ze społecznymi. Emocja czy wzruszenie to stan wewnętrzny człowieka. Stan ten możemy odkryć apelując do jednostki, która go przeżywa, albo też wnioskować o nim za pomocą obiektywnej analizy zachowania się tej jednostki.