Przedmiotem badań pedagogicznych jest przede wszystkim świadoma działalność pedagogiczna, a więc procesy wychowawcze i procesy nauczania, samowychowania i uczenia się, ich cele, treść, przebieg, metody, środki i organizacja. Efektywność działań naukowych, ich wartość poznawcza i realny wpływ na rozwój nauki zależnej od różnorodnych czynników. Wśród nich podstawowe znaczenia mają twórcze koncepcje, pomysły, nowe problemy jak i adekwatne w stosunku do nich metody i narzędzia badawcze.
Pan Dymek jest 35-letnim nauczycielem fizyki, jest żonaty i ma troje dzieci w wieku 7,9,11 lat.
Problem. Pan Dymek ostatnimi laty często nadużywa napojów wyskokowych. Nadmierne spożywanie alkoholu powoduje narastanie problemów w rodzinie i w pracy. W okresie gdy przeprowadzano z nim i jego żoną wywiad wypijał co najmniej jedną butelkę alkoholu dziennie, a często nawet więcej.
Pan Nowak ma 31 lat, jest żonaty i ma dwoje dzieci w wieku 5,7 lat. Pracuje jako kierowca autokaru. Według żony pan Nowak pił duże ilości piwa od bardzo dawna. W ciągu ostatniego roku kilka razy opuścił miejsce pracy i z tego powodu groziło mu zwolnienie. Każdego dnia zaczynał pić wieczorem po przyjściu z pracy i nie przestawał, dopóki nie zasnął. Pan Nowak ma wyraźny problem alkoholowy. Miał trzech starszych braci. Jeden z nich zginał w wypadku samochodowym, spowodowanym przez upojenie alkoholowe.