Rodzina – naturalne środowisko wychowawcze; jest tym składnikiem środowiska wychowawczego, który oddziałuje na jednostkę najdłużej, niekiedy przez całe jej życie. Rodzina stanowi jednak zarazem grupę społeczną, elementarną komórkę życie w społeczeństwie. Twórca socjologii August Comte uważał rodzinę za najważniejszą podstawową grupę społeczną, na której opiera się całe społeczeństwo. Niektórzy wiążą ideę ochrony rodziny głównie ze stanowiskiem Kościoła Katolickiego i jego pro rodzinną aktywnością.

Rodzina jest przedmiotem badań wielu nauk społecznych - psychologii, pedagogiki, socjologii a Psychologię interesują mechanizmy wychowania w rodzinie. To jak realizowane są funkcje rodziny, jakie są style wychowania, postawy rodzicielskie, atmosfera życia rodzinnego, psychologiczne skutki układów rodzinnych.

Przedstawiciele biologii, psychologii i nauk społecznych nie wykazują większych rozbieżności w określeniu pojęcia: środowisko. Przyjmują oni, że „jest to ogół elementów otaczającej człowieka rzeczywistości, które działają jako źródło bodźców i powodują określone przeżycia psychiczne.” Środowisko rozpatruje się z różnych punktów widzenia - mówi się więc o środowisku biologicznym, geograficznym, socjologicznym, wychowawczym, rodzinnym itp.

1. Psychologia a wychowanie: typowe zagrożenia - Psychologia jest nauką o zachowaniu człowieka. Przedmiotem jej badań są więc wszelkie zjawiska i mechanizmy, które umożliwiają zrozumienie zachowań typowych dla człowieka. Dzięki takim badaniom możemy nie tylko łatwiej zrozumieć określone sposoby myślenia, przeżywania czy postępowania danego wychowanka ale jesteśmy także w stanie skuteczniej modyfikować zachowania błędne oraz promować zachowania dojrzałe.

Samowychowanie jest to czynne ustosunkowanie się podmiotu do procesu własnego rozwoju, wyrażające się w regulowaniu swego postępowania i działania według dobrowolnie przyjętych wzorów i systemu wartości. Jest to świadome i celowe kierowanie sobą. Człowiek wychowując samego siebie, staje się podmiotem wychowania, jednostką zaangażowaną w działalność wychowawczą kierowaną na nią bądź na grupę, w której uczestniczy.

Wychowanie według Muszyńskiego, to wszelkie zamierzone działania w formie interakcji społecznych mające na celu wywołanie trwałych pożądanych zmian w osobowości ludzi.

Aby stwierdzić, jakie są problemy środowisk wychowawczych, musimy dowiedzieć się, czym s środowiska wychowawcze i środowiskowy system wychowania.

Zadaniem szkoły w świetle założeń reformy oświatowej jest stworzenie uczniom warunków niezbędnych do osiągnięcia użytecznych i koniecznych umiejętności, które umożliwiają im sprawne funkcjonowanie w życiu zawodowym i zmieniającym się świecie. Pociąga to za sobą konieczność zwalczania niepowodzeń i ich skutków.

WYCHOWANIE→ wiedza→ sądy→ przekonania→ postawy→ zachowania = OSOBOWOŚĆ

W wychowaniu najważniejsze jest zapewnienie indywidualnego rozwoju osobowości.

OSOBOWOŚĆ:

- sfera poznawcza: intelektualna, wiedzowa

- sfera emocjonalna: przeżycia

- strefa wolicjonalna (działaniowa): działanie

Koncepcje osobowości:

Wiem → dowiaduję się

Czuję → przeżywam (percepuję)

Działam → podejmuję działanie, zachowanie

Podmiotowość wg. K. Wieleckiego nie ma zbyt długiej historii. Pojawiało się w wystąpieniach różnych myślicieli, humanistów, i moralistów mimo to nie od razu stało się faktem społecznym, kategorią ideologiczną, czy podmiotem analiz teoretyczno-empirycznych dyscyplin naukowych.

W filozofii gdzie podmiotowość zdaniem P. Sztompki oznacza-przeciwieństwo reifikacji, uprzedmiotowienia jednostki, odrzucenie mechanistycznej teorii odbicia i podkreślenie czynnej roli poznającego rozumu.

Obserwujemy i analizujemy swoje zachowanie w różnych sytuacjach, Poznajemy siebie...