Przejdź do treści

Marek Fabiusz QUNTILIANUS ( KWINTYLIAN) pochodził z Hiszpanii.
Żył około 42 do 120 roku n.e. Swe wykształcenie zawdzięczał najlepszym retorom.
W 69 roku n.e. jako pierwszy w Rzymie, od cesarza Wespazjana otrzymał etat publicznego profesora wymowy, opłacanego z kasy państwowej. Stanowisko to piastował przez dwadzieścia lat. Za swe zasługi przyznano mu tytuł senatora.

W dziele „O wykształceniu mówcy”, w dwunastu księgach, opisał swe wieloletnie doświadczenia w dziedzinie wychowania. Określił ideał wychowawczy oraz dał szereg wskazówek pedagogicznych. Radził rozpoczynać kształcenie dzieci już przed siódmym rokiem życia, ale sugerował aby nauka odbywała się poprzez zabawę. Zalecał wcześnie kształcić pamięć, gdyż okres dziecięcy i chłopięcy to najlepsza pora do ćwiczenia tej umiejętności. W początkowym etapie nauczania radził łączenie nauki pisania i czytania.

Marek Fabiusz Kwintylian był przede wszystkim stanowczym zwolennikiem wychowania publicznego. Przyznawał nauczaniu domowemu pewne zalety, które stwarzały większą możliwość uwzględniania indywidualnych cech dziecka oraz ochronę przed złymi wpływami otoczenia. Otwarcie jednak twierdził, że w szkole publicznej dzieci uczą się zasad współżycia społecznego, rozwija się w nich ambicja, która w wieku dojrzałym zaowocować może pięknymi czynami i cnotami moralnymi. Praca w grupie działa także motywująco na nauczyciela. Kwintylian nie zalecał tworzenia szkół ze zbyt dużą liczebnością dzieci. Miało to na celu uniknięcie anonimowości uczniów. Marek Fabiusz nie był także zwolennikiem kar cielesnych. Uważał, że dzieci trzymane w zbyt dużej dyscyplinie tracą wiarę we własne siły. Stosowanie kar może być również powodem nienawiści uczniów do wychowawców. Chciał, aby węzłem łączącym obie strony była miłość.

Kwintylian stawiał również wymagania nauczycielom. Wymagał od nich umiejętności zniżania się do poziomu intelektualnego uczniów. Cechować ich miała jasność i zrozumiałość. Nauczyciel - wychowawca miał zawsze pamiętać, że jest zastępcą rodziców powierzonych mu dzieci. Dla Kwintyliana ideałem wychowawcy był człowiek moralny z doskonałą sztuką wymowy, posiadający znajomość literatury, duży zasób słownictwa, historii, prawa oraz posiadać dobrą dykcję i pamięć. Preferował naukę języka greckiego w pierwszej kolejności, gdyż język łaciński był językiem codziennym, łatwiejszym do opanowania.

Dla Marka Fabiusza Kwintyliana sprostanie tym wszystkim zasadom
i opanowaniu sztuki retoryki było drogą do osiągnięcia wykształcenia.

Rzymska szkoła retoryczna przygotowywała młodzież do aktywnego udziału
w życiu społecznym. W cesarstwie rzymskim zaczęły dokonywać się zmiany administracyjne. Ustalenie się wielkiego imperium wymagało konieczności sprawnego nim zarządzania, a więc olbrzymiego aparatu urzędniczego. Tu dużą rolę odegrały ideały wychowawcze Kwintyliana, gdzie ogólna wiedza mówcy powinna zostać uzupełniona wykształceniem prawniczym oraz dobra znajomością spraw życia publicznego. Opanowana wiedza retoryczno - prawnicza wykorzystywana była przy redagowaniu różnorodnych pism urzędowych, wydawaniu zarządzeń regulujących bieżące potrzeby życia.

Sztuka wymowy stosowana była również przy wygłaszaniu mów mających na celu przekonywanie o słuszności polityki rzymskiej i różnorodnych decyzji rządu.

Szkoły retoryczne i stosowane w nich zasady Marka Fabiusza Kwintyliana spełniały bardzo doniosłą role w szerzeniu kultury rzymskiej wśród podbitych ludów, zdobywaniu zwolenników panowania rzymskiego i w romanizowaniu poszczególnych prowincji, szczególnie w zachodnich częściach cesarstwa. Dlatego też państwo popierało zakładanie szkół elementarnych, średnich i retorycznych we wszystkich stolicach prowincji oraz w wielu mniejszych miastach. Mimo odmiennych warunków panujących w poszczególnych prowincjach, szkoły retoryczne w okresie cesarstwa były całkowicie jednolite. Pobierana nauka dawała swobodę w posługiwaniu się pismem oraz porozumiewaniu na obszarach imperium rzymskiego. Informacje rozpowszechniane za pomocą afiszy rozwieszanych w miejscach publicznych
(ten sposób informowania trwał do końca VI w.) były czytelne. Także
w handlu wymiana towarów wymagała oprócz umiejętności pisania i liczenia, umiejętność posługiwania się językiem zrozumiałym dla kupców i kupujących.

Wszystkie ideały Kwintyliana wywarły również duży wpływ na późniejszą europejską myśl pedagogiczną epoki Renesansu.

W czasach imperium rzymskiego zasady wdrożone przez Marka Fabiusza stanowiły podstawy nauki retoryki. Szkoły, które je stosowały stały się spoiwem całego cesarstwa, a publiczna do nich dostępność dała podstawy i realne możliwości integracji społecznej.

Kategoria
Tagi