Stresor – czynnik; bodziec; zjawisko; które wywołuje stres (sytuacja trudna wywołuje stres).

Sytuacja trudna = stresor :

- sytuacja zagrożenia (bać się);

- sytuacja zakłócenia (coś nam przeszkadza);

- sytuacja deprywacji (jesteśmy czegoś pozbawieni).

STRES PSYCHOLOGICZNY – zakłócenia psychicznych procesów regulacji; wywołane
różnego rodzaju sytuacjami trudnymi.

EUSTRES –kiedy zachodzi zakłócenie psychologicznych procesów regulacji; a mimo wszystko jest
nam przyjemnie (szybka jazda samochodem).

DISTRES – zjadający nas stres.

IMPULS – uruchamia sympatyczny układ nerwowy ; pojawia się wydatkowanie energii; rozszerzenie źrenic i dróg oddechowych; przyspieszony rytm serca.
Zahamowane zostają funkcje; które by tą energię pochłaniały. Zostaje uwolniona
adrenalina – wzrost ciśnienia; tętna – wówczas człowiek staje się aktywny. To
wynik funkcji nadnerczy ; rekcje są przyspieszone. Człowiek jest napięty i
gotowy do walki. Często następują zmiany somatyczne w układzie nerwowym;
krwionośnym; pokarmowym i oddechowym. Prowadzi to do zaburzeń
psychosomatycznych (wrzody żołądka; nadciśnienie).

Można być w stresie o różnej sile (od 0 do 6):

0 – nie potrafimy ocenić czy dany człowiek znajduje się w stresie.

Dzieci i młodzież:

1 – bez stresu;

2 – stresory; które działają nagle lub dłużej:

a)  zmiana szkoły;

b)  kłótnie rodzinne.

3 – umiarkowany (wyrzucony ze szkoły);

4 – ciężki (rozwód; surowi odrzucający rodzice; pobyt w domu dziecka;
przewlekła choroba rodziców);

5 – bardzo ciężki (śmierć któregoś z rodziców; powtarzające się akty
przemocy);

6 – skrajny; ekstremalny (śmierć dwojga rodziców; ciężka choroba 2
rodziców);

TRAUMA – uraz; ekstremalny stres (dziecko; które jest systematycznie bite;
maltretowane). Załamanie się psychologicznych mechanizmów regulacyjnych; na
skutek doświadczenia niezwykle silnych; negatywnych emocji (przerażenie –
bezsilność; bezradność; strach przed śmiercią; silne pobudzenie autonomicznego
układu nerwowego).

Reakcje obronne:

DWÓJMYŚLENIE – dziecko mimo krzywd doznanych ze strony rodziców stara się
zachować pierwotne przywiązanie do nich; aby tego dokonać korzysta z wielu
sposobów psychicznej obrony , np. krzywda jest usuwana ze świadomości i
pamięci; albo umniejszana; racjonalizowana i usprawiedliwiana. Ofiara zmienia
rzeczywistość w swoim umyśle. Dziecko woli wierzyć; że nadużycie nie miało
miejsca. W tym celu próbuje trzymać je w tajemnicy przed samym sobą. Dziecko może zaprzeczać; tłumić myśli lub korzystać z reakcji dysocjacji ( dysocjacja zmienia się tu z mechanizmu
przystosowania w podstawową zasadę organizacji osobowości). Dziecko
może mieć zdolność wprowadzania się w trans lub stany oderwania.

PODWÓJNE „JA” – dziecko stwarza sobie system wartości; który usprawiedliwi
rzeczywiste wydarzenie. Ofiara wyciąga wniosek; że winę ponosi ona i tkwiące w
niej zło. Dziecko biorąc na siebie winę prześladowcy może ocalić pierwotne
przywiązanie do rodziców; system wartości; nadzieję. Sprzeczne tożsamości: „ja”
pogardzane i „ja” uświęcane.

Wg P. Rieker (socjolog) i E. Carmen
(psychiatra)najważniejsza patologią u dręczonych dzieci jest „zaburzona i
podzielona tożsamość, wynikająca z dostosowywania się ofiary do opinii innych”.

 

Atak na własne ciało:

-  dziecko odreagowuje napięcie;

-  karze siebie;

-  chce się obudzić; gdyż będąc maltretowane odcina się od
otoczenia – jest w innym świecie;

COPING – efektywne sposoby radzenia sobie ze stresem.

Praca Lazarusa i Folkmana.

To stale zmieniające się poznawcze i
behawioralne wysiłki mające na celu opanowanie określonych zewnętrznych
wymagań; ocenianych przez osobę jako obniżające lub przekraczające jej zasoby.

Akty psychiczne i fizyczne ukierunkowane na redukcje stanu stresu.

 

Lazarus i Folkman wyróżniają 2 typy copingu:

a)  ukierunkowany na redukcję stresora

b)  ukierunkowany na redukcję stanu emocjonalnego (napięcia)

STRATEGIE RADZENIA SOBIE ZE STRESEM:

1) Planowe rozwiązywanie problemów (przezwyciężenie przeszkody);

2) Walka

3) Dystansowanie się (tera nie będę o tym myślał)

4)  Myslenie życzeniowe (fantazjowanie –dziś mi się nie udało ale na pewno uda się jutro) -
red stanu emocjonalnego

5)  Szukanie wsparcia społecznego (szuka osób które pomogą albo wysłuchają) – 2 funkcje:
zmienia emocje i pozwala rozwiązać problem

6)  Ucieczka (nie wychodzi to uciekam)

7) Przyjmowanie odpowiedzialności (ludzie czują sie z tym lepiej)

8)  Pozytywne przewartościowanie (spróbuje coś z tym zrobić)

9)  Samokontrola (nieujawnianie uczuć )

Sposoby konstruktywne :

-  szukanie wsparcia spolecznego

Dyskusyjne:

-  samokontrola

Destrukcyjne:

-  myślenie życzeniowe

-  walka

-  ucieczka

Akty
psychiczne i fizyczne ukierunkowane na redukcję stresu.

2 typy strategii:

1)  strategia ukierunkowana na redukcję stresora;

2)  ukierunkowana na redukcję stanu emocjonalnego wywołanego
stresorem; redukujące napięcie emocjonalne.

Lazarus
(redukowanie napięcia emocjonalnego jest także odpowiednio konstruktywne):

- planowe rozwiązywanie problemów;

-  walka;

-  dystansowanie się;

-  szukanie wsparcia społecznego (może spowodować
zlikwidowanie stresora – najbardziej efektywna i korzystna);

-  pozytywne przewartościowanie (znalezienie w trudnej
sytuacji pozytywnych aspektów; lecz może to być oszukiwaniem się; stawianiem
siebie w pozycji bohatera);

-  samokontrola (nieujawnianie uczuć – niezbyt pozytywna
strategia);

- fantazjowanie (niepozytywna strategia).

TERAPIA:

1)  Zbudować związek z daną osobą oparty na zaufaniu - osoba ta nie może być sama (relacja);

2)  Odtworzenie istoty urazu wraz z uczuciami; które towarzyszyły sytuacji; ale w atmosferze poczucia bezpieczeństwa;

3) Dowartościowanie osoby; sprawić by nie obwiniała siebie.