Francja należy do największych krajów Europy - liczy 53 mln. ludności i zajmuje 547 tyś.km2 . Stolicą kraju jest Paryż. We Francji istnieje dwustopniowy podział administracyjny na gminy i departamenty.

 

We francuskim systemie szkolnym obowiązującym od 1985r. wyróżnia się trzy poziomy:

-szkolnictwo pierwszego stopnia ( przedszkole i szkoła elementarna);

-szkolnictwo drugiego stopnia ( gimnazja i licea);

-szkolnictwo wyższe;

 

SZKOLNICTWO PIERWSZEGO STOPNIA

Szkoły pierwszego stopnia- podstawowe składają się ze szkolnictwa przedelementarnego (przedszkola) i właściwego szkolnictwa elementarnego (nauczania początkowego). Jego zadaniem jest przygotowanie maksymalnej liczby dzieci określonego rocznika do takiego poziomu rozwoju, który zapewni im rozpoczęcie nauki w szkołach drugiego stopnia

 

PRZEDSZKOLE

Przedszkole obejmuje trzy grupy wiekowe:

-maluchy ( 2-3 letnie);

-średniaki (4-5 letnie);

-starszaki (5-6 letnie);

Podstawowymi przesłankami edukacji przedszkolnej są:

-dziecko rozwija się w miarę tego, jak działa;

-dla rozwoju motorycznego, poznawczego, społecznego, emocjonalnego ważne jest wielostronne działanie somatyczne dziecka;

-najważniejszym czynnikiem pedagogicznej działalności jest zapewnienie dzieciom samodzielnego działania według zasady „prób i błędów”;

-sprawą rozwoju dziecka jest jego aktywność;

Zasadnicze kierunki działalności przedszkola to:

-rozwój społeczny i emocjonalny dziecka;

-ruch motoryczny i działanie - ekspresja ciała dziecka, ekspresja werbalna, muzyczna;

-opanowanie umiejętności wyrażania się w tekście mówionym i pisanym;

-rozwój poznawczy;

Edukacja przedszkolna jest formą powszechną, bezpłatną. Odbywa się ona głównie w tzw. szkołach macierzyńskich, których odpowiednikiem są klasy dziecięce, przy niektórych wiejskich szkołach początkowych oraz ogródki dziecięce ( Ogródki Jordana), które są instytucjami prywatnymi. Szkoły tego typu mają status konwencjonalnie obowiązujący lub fakultatywny, nie są jednak obowiązkowe pod względem prawnym.

 

W szkołach przedelementarnych występuje podział na trzy sekcje wiekowe:

-pierwsza: 2-4 lata (maluchy);

-druga:4-5 lat (średniaki);

-trzecia:5-6 lat ( starszaki);

W dwu pierwszych grupach dzieci uczą się żyć w relacji ze światem zewnętrznym, współżyć z grupą za pośrednictwem śpiewu, rysunku, gestu, ruchu, zabawy. Grupa najstarsza stanowi jakby klasę pośrednią między szkołą macierzystą a klasą pierwszą szkoły obowiązkowej, czyli tzw. cyklem przygotowawczym. W tej przejściowej klasie realizowana jest inicjacja do rachunków, czytania, pisania oraz sprawność manualna: twórczość dziecięca- lepienie w glinie, dekoracja klas, a także wychowanie muzyczne. Metody pedagogiczne są na tym etapie maksymalnie zindywidualizowane. Dzieciom stwarza się możliwość ekspresji intelektualnej, manualnej, emocjonalnej.

Ogólna koncepcja szkół macierzyńskich urzeczywistnia postulat, tzw. szkoły otwartej współpracującej z rodzicami i swoimi metodami pracy dydaktyczno-wychowującej na tę rodzinę oddziałującej. Szkoły te w środowiskach robotniczych i wiejskich mają umożliwić dziecku racjonalnie zorganizowany rozwój psychiczny, kształtować język ojczysty na dobrych wzorcach i penetrować teren rodzinny już od drugiego roku życia dziecka, gdyż jest on wówczas najskuteczniejszy.

PLAN GODZINNY ŻYCIA CODZIENNEGO WE FRANCUSKIM PRZEDSZKOLU:

 

8,00-schodzenie się dzieci, powitanie muzyką radiową, nauczycielka prowadzi zajęcia w formie opowiadania dla wszystkich dzieci; stanowią one tzw. „drzwi otwarte”;

9,15-zajęcia w grupach w sali lub poza nią, służące poznawaniu przez dzieci: określonej rzeczywistości i wiedzy o niej, społecznych form porozumiewania się, rozwój myślenia i zdolności;

11,00-rekreacja poza salą budynku;

11,30-przygotowanie do obiadu oraz zabawy swobodne;

12,00-obiad, przerwa obiadowa;

13,00-odpoczynek po obiedzie;

13,30-zajecia umuzykalniające, śpiewanie chóralne, ćwiczenia gimnastyczne;

14,15-zajęcia w grupach różnowiekowych organizowane w placówkach tańca, sztuk plastycznych, w placówce przyrodniczo-ogrodniczej, literackiej, teatralnej, dekoratorskiej, „rzeczy dziwnych”;

Pracownię dziecko wybiera samo i zmienia raz na trzy-cztery tygodnie. Zajęcia trwają około 45 minut. Potem drzwi wszystkich sal „otwierają się” i dzieci mogą spotykać się w "grupach spontanicznych", bawić się do czasu przyjścia rodziców, około godziny 17,00.

Rodzice mogą dowolnie uczestniczyć w zajęciach zabawowych przedszkolaków, co ma wartościowe znaczenie dla „oswajania” (adaptacji) najmłodszych dzieci z uczestnictwem w przedszkolu.

Dzieci do przedszkola przyjmowane są przez cały rok. Przed zapisem dziecka do placówki rodzice mogą uczestniczyć w wybranych przez siebie zajęciach i nie zapisywać dziecka dopóki nie zaadaptuje się do grupy rówieśniczej.

Nauczycielki pracują w przedszkolu sześć godzin dziennie z dwugodzinną przerwą. Nauczyciele do przedszkola i do szkół elementarnych przygotowywani są w Szkołach Normalnych według jednakowego programu w ciągu trzech lat. Program kształcenia zawiera przedmioty teoretyczne: nauka o wychowaniu, psychologia, matematyka, przyroda, historia i przedmioty praktyczne: obserwacja zajęć, praktyki towarzyszące

SZKOŁA ELEMENTARNA

Szkoła elementarna podzielona jest na trzy podstawowe cykle:

-cykl przygotowawczy (CP- jednoroczny);

-cykl podstawowy (CE 1i CE 2 - dwuletnie);

-cykl średni (CM 1 i CM 2 - dwuletnie);

Szkoła elementarna skupia dzieci w wieku 6-11 lat. Szkoły te utrzymywane są przez gminy. Państwo zapewnia personel pedagogiczny i decyduje o treściach programu nauczania i wychowania.

Organizacja pięcioletniej szkoły elementarnej dzieli się na trzy kursy:

-6-7 r. ż. dziecka: kurs przygotowawczy;

-7-9 r. ż. dziecka: kurs elementarny;

-9-11r. ż. dziecka: kurs pośredni;

Na każdy z kursów przypada 27 godzin lekcyjnych tygodniowo, podzielonych na dziewięć połówek dnia. Rok szkolny trwa 35-36 tygodni. Nauka odbywa się rano i popołudniu z przerwą obiadową w pięciu dniach w tygodniu. Dzieci chodzą do szkoły w sobotę do południa, ale wolna jest środa. Środa jest dniem, w którym uczniowie uczestniczą w zajęciach pozaszkolnych, w tzw. „patronażach” prowadzonych przez organizacje świeckie i kościelne.

Rozwój i uczenie się wszystkich dzieci nie jest jednakowe. Niektóre dzieci mogą opanować program klasy pierwszej przez dłuższy okres niż jeden rok, a inne znacznie szybciej. Cały cykl nauczania elementarnego nie może jednak trwać dłużej niż 5 lat.

Plan nauczania elementarnego obejmuje: język francuski, matematykę, historię z geografią, naukę z technologią, wychowanie obywatelskie, wychowanie artystyczne (muzyczne i plastyczne), informatykę (w średnim cyklu), wychowanie fizyczne.

Nowy program traktuje język francuski i matematykę jako przedmioty podstawowe, obejmujące uniwersalne treści nauczania: „umieć czytać, pisać i liczyć”. Bardzo wyraźnie podkreśla się konieczność opanowania czytania i rozumienia tekstu, jako warunek powodzenia w przyswajaniu treści innych przedmiotów. Nauczanie dzieci biegłego czytania i rozmiłowania w czytelnictwie to pierwszoplanowe zadanie szkoły elementarnej.

Zakres programu języka francuskiego dla klasy przygotowawczej składa się z dwóch działów:

-język mówiony- podrozdziały: umiejętność słuchania, wypowiedzi, rozwój ekspresji słownej, opisywanie uczuć, emocji, porozumiewanie;

-język pisany- działy: czytanie, opowiadanie, kształcenie języka;

Celem nauczania matematyki jest rozwój podstawowych pojęć i operacji. Działy programu to:

-poznawanie przedmiotu i grup przedmiotowych;

-poznawanie liczby;

-relacje i organizacja przestrzeni (plany, figury geometryczne);

Nauczanie geografii podzielone jest na dwa etapy: w klasach I-III są ćwiczenia polegające na obserwowaniu modeli geometrycznych i manipulowaniu nimi (sześcian, prostokąt, kwadrat, trójkąt).

Przedmiot nauka i technologia zawiera 50 godzin informatyki w dwóch ostatnich klasach CM1 i CM2, pełni rolę zajęć rozbudzających. Program zapewnia uczniom poznanie podstaw kultury naukowej i nauczenie posługiwania się właściwymi, prostymi metodami i środkami postępowania naukowego, tj. obserwacja, analiza, eksperyment itp. Przedmiot ten zawiera także elementy astronomii, fizyki, chemii, geografii, biologii.

Historia z geografią prezentują i tłumaczą organizację kraju, społeczeństwa oraz dziedzictwo historyczne narodowej kultury francuskiej a także bogactwo geograficzne kraju.

Treści przedmiotu wychowania obywatelskiego koncentrują się na podstawowych zasadach życia demokratycznego, na jego istotnych dziedzinach i obywatelskiej odpowiedzialności. Przedmiot powinien być nauczany w sposób zwykły, interesujący, z odwołaniem do najbliższego otoczenia i wiązany z historią.

Wychowanie artystyczne łączy w sobie zagadnienia z wychowaniem muzycznym, sztukami plastycznymi, teatrem, ekspresją dramatyczną, tańcem, kinem, fotografią.

W programie wychowania fizycznego i sportowego obok zabaw, gier, ćwiczeń wprowadzono obowiązek prowadzenia dokumentacji rejestrującej postępy dziecka w osiągnięciach fizyczno-sportowych, podczas jego pięcioletniego pobytu w szkole elementarnej.

Na całokształt procesu kształcenia w szkole elementarnej składa się zespół czynności dydaktyczno-wychowawczych odbywających się w klasie, poza lekcjami, w szkole i w domu. Dobór metod i form pracy oraz środków dydaktycznych pozostawia się nauczycielowi.

Zadaniem szkoły elementarnej jest dostarczenie możliwości osiągnięcia takiego rozwoju psychofizycznego i społeczno-moralnego dziecka, który gwarantowałby dalszy jego rozwój.

SZKOLNICTWO DRUGIEGO STOPNIA

Szkoły drugiego stopnia (średnie) obejmują trzy typy:

 

Gimnazjum

 

Gimnazjum składa się z dwóch cyklów dwuletnich. Jego celem jest przygotowanie uczniów do dalszej edukacji lub określonego zawodu.

-pierwszy cykl tzw. cykl obserwacji stanowi klasy VI-V; tygodniowy plan nauczania wynosi 24 godziny, w ciągu, których realizuje się: język francuski, dwa języki obce, historię, geografię, ekonomię, wychowanie obywatelskie, nauki eksperymentalne, wychowanie artystyczne (manualne);

-drugi cykl tzw. cykl orientacji stanowiący klasy IV-III obejmuje 24,5 godziny lekcyjne tygodniowo i 3,5 godziny na realizację jednego wybranego przedmiotu spośród: łaciny, greki, współczesnego języka obcego, techniki;

Każdy uczeń może wybrać drugą specjalność fakultatywną. Zajęcia uzupełniające z języka francuskiego, matematyki, języka obcego, prowadzone w ramach tygodniowego rozkładu zajęć, pozwalają na dłuższą indywidualizację.

Uczniowie o niskich predyspozycjach umysłowych mają możliwość szybkiego wyboru drogi przygotowania zawodowego. Uczniowie w wieku 14-16 lat po ukończeniu klasy V mogą być przyjęci do klas przed zawodowych CPPN lub klas przygotowujących do zawodu CPA.

Celem klas pierwszego typu (CPPN) jest ułatwienie uczniom dokonania właściwego wyboru zawodu przez zapewnienie przyswojenia wiadomości i umiejętności z różnych profesji.

Optymalna klasa gimnazjalna ma 24 uczniów(minimum 16, maksimum 30).Gimnazjum kończy się dyplomem po klasie III zwaną klasą orientacyjną. Absolwenci tej klasy mogą uczyć się dalej w liceum szkolenia zawodowego lub w liceum ogólnokształcącym.

W strukturze organizacyjnej gimnazjum wyróżnia się: radę profesorów, radę klasową oraz radę zakładu. Radę profesorską stanowi zespół profesorów tej samej klasy oraz dwóch przedstawicieli rodziców i uczniów. Odbywa ona raz na kwartał zebranie, którego celem jest omówienie osiągnięć szkolnych poszczególnych uczniów klas. Radzie klasowej przewodniczy dyrektor szkoły lub jego zastępca. W skład rady zakładu wchodzą przedstawiciele nauczycieli, administracji szkolnej, personelu pomocniczego, rodziców, uczniów i władz lokalnych. Rada zakładu ustala budżet, rozstrzyga sporne kwestie na podstawie przepisów i wyraża swoje stanowisko wobec planu dydaktyczno-wychowawczego szkoły.

 

Liceum szkolenia zawodowego (LEP)

 

Dwuletnie liceum szkolenia zawodowego (LEP) ma przygotować do uzyskania dyplomu studiów zawodowych (BEP) lub świadectwa przygotowania zawodowego (CAP). Plan tygodniowy wynosi 31-36 godzin lekcyjnych w ramach, których realizowane są przedmioty ogólnokształcące oraz teoretyczne i praktyczne nauczanie zawodu. Ukończenie takiego typu liceum upoważnia do ubiegania się o dyplom techniczny (BT) lub o maturę techniczną (BTn), w ciągu dwóch lat.

Wspomniane wyżej dyplomy różnią się co do swej wartości:

-dyplom studiów zawodowych określa kwalifikacje zawodowe pewnego zespołu wiedzy związanej z sektorami: przemysłowym, handlowym, administracyjnym lub socjalnym (46 specjalności); najlepsi absolwenci tego kierunku mogą ubiegać się o przyjęcie do pierwszej klasy adaptacyjnej, by w ciągu dwóch lat uzyskać maturę techniczną (BTN) lub dyplom technika (BT).

-świadectwo umiejętności zawodowej stwierdza przydatność do uprawiania określonego zawodu o dość wąskiej specjalizacji(260). Najlepsi mogą ubiegać się o przyjęcie na drugą specjalność na studiach technicznych dłuższych i w ciągu trzech lat ubiegać się o maturę techniczną (BT);

Liceum ogólnokształcące

 

Liceum ogólnokształcące stanowi drugi typ szkoły średniej na podbudowie gimnazjum. Jest ono trzyletnie (klasa II, I i końcowa), podzielone na klasy o profilu określonym i specyficznym.

W klasie o profilu określonym część zajęć lekcyjnych obejmuje: obowiązkowe, wspólne dla wszystkich uczniów i obowiązkowe, do wyboru oraz fakultatywne. Obowiązkowo uczeń ma do wyboru po jednym przedmiocie z dwóch proponowanych mu grup obejmujących dwanaście różnych przedmiotów nauczania. Sprofilowanie obejmuje wszystkie klasy gimnazjum.

Klasa o profilu specyficznym obejmuje program nauczania zbliżony do liceum zawodowego, gdyż jego zadaniem jest przygotowanie uczniów do uzyskania przez nich matury technicznej z zakresu przedmiotów artystycznych lub dyplomu technika (BT) w określonej dyscyplinie zawodowej.

Nauka w klasie pierwszej i końcowej zróżnicowana jest według kryterium bloków przedmiotowych, zwanych „seriami”, a te z kolei dzielą się na „sekcje”, np.

a)-seria filozoficzno-humanistyczna (najpopularniejsza);

b)- seria ekonomiczno-socjalna;

c)- seria matematyczno-fizyczna;

d)- seria matematyczno-przyrodnicza;

e)- seria matematyczno-techniczna;

Egzaminy maturalne obejmują wiadomości z przedmiotów obligatoryjnych i fakultatywnych. Świadectwo pozwala na kontynuowanie studiów uniwersyteckich w szkołach wyższych lub na wydziałach wyższych szkół technicznych.

Matura techniczna (BTn) zapewnia podjęcie pracy zawodowej lub studiów wyższych. Abiturienci mają do wyboru trzy serie:

f)-przemysł, medycyna, socjologia, muzyka;

g)-ekonomia;

h)-informatyka;

Egzamin matury technicznej składa się ze sprawdzianów ustnych, pisemnych i praktycznych.

Dyplom technika (BT) uzyskuje się po trzech latach, gdy kandydat był absolwentem gimnazjum po klasie III lub II. Jest to dyplom o charakterze wybitnie profesjonalnym. Posiadacz może podjąć wyższe studia tylko w wybranych uniwersyteckich instytucjach technologicznych.

 

 

SZKOLNICTWO WYŻSZE

 

W skład, którego wchodzą:

 

 

Uniwersytety

 

Uniwersytety zajmują pozycję dominującą w szkolnictwie wyższym, gdyż grupują znaczną część kadry naukowej nauczającej studentów. Każdy uniwersytet ma przynajmniej dwa wydziały (fakultety): humanistyczny i nauk ścisłych, wydział prawa, a także wydziały medyczne, farmacji, lub połączone fakultety medyczny i farmacji. Uniwersytet Sztrasburski ma również wydział teologii protestanckiej i teologii katolickiej.

Uniwersytet jest centralną uczelnią na terenie, tzw. akademii, czyli okręgu szkolnego obejmującego kilka departamentów, rektor zaś - najwyższa władza dla całego szkolnictwa na terenie swojej akademii - obowiązki wypełnia przy pomocy inspektów odpowiadających za szkolnictwo na terenie departamentu lub regionu. Rektora uniwersytetu mianuje prezydent państwa, a dziekani są wybierani.

 

 

 

 

Wyższe szkoły zawodowe

 

Wyższe szkoły zawodowe to przede wszystkim wyższe szkoły pedagogiczne. Statuty i zadania tych szkół są bardzo zróżnicowane i opierają się na odmiennych tradycjach i koncepcjach. Stawiają one duże wymagania wobec kandydatów na studia. Egzaminy wstępne mają charakter konkursowy i istnieje konieczność uczestniczenia w rocznych lub dwuletnich kursach przygotowawczych.

Inne uczelnie wyższe będące specjalnymi ośrodkami naukowymi:

Inne uczelnie wyższe to głównie ośrodki pracy naukowej. Są to uniwersyteckie instytuty technologiczne, które są uczelniami o charakterze półwyższym. Po dwóch latach studiów prowadzą one do uniwersyteckiego dyplomu technika odpowiedniej specjalności. Nie realizują one zwartych i ukierunkowanych programów nauczania, lecz tylko cykle prelekcji wygłaszanych przez pracowników naukowych. Są to zakłady o bardzo konkretnych i nowoczesnych profilach studiów i o charakterze praktycznym, przygotowujące kadrę wysoko wykwalifikowanych techników do wszystkich sektorów gospodarki narodowej, a zwłaszcza do usług.

 

LITERATURA:

1.Frątczak J., Pedagogika porównawcza (teksty, opracowania i zadania),Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy 1993r.

2.Kowalec W., Systemy władz lokalnych w wybranych krajach europejskich, Warszawa 1979r.