Psychologia wychowawcza -obejmuje całokształt zagadnień związanych z wychowaniem i nauczaniem. Ale wiemy, że psychologia wychowawcza jest bardzo ściśle związana z psychologią rozwojową.

Szczęśliwe młode stworzenie, które ma prawo odczuwać i odczuwa miłość rodziców, serdecznych opiekunów, bliskich, „własnych”, pewnych; które ma dom rodzinny, gdzie może się schronić, ilekroć otoczenie poza tym domem powieje obcością.1

Śledząc rozwój dziecka od jego urodzenia do dojrzałości widzimy, jak z niedołężnego stworzenia, zdanego całkowicie na opiekę i pielęgnację dorosłych, wyrasta ono stopniowo na istotę coraz mądrzejszą, bardziej świadomą i samodzielną, coraz lepiej orientującą się w otaczającej je rzeczywistości i umiejącą działać w niej i oddziaływać na nią w sposób bardziej celowy i rozumny.

Średniowiecze było najdłużej trwającą epoką, powstało w momencie upadku cesarstwa rzymskiego. Wojny, zubożenie miast i miasteczek spowodowały gwałtowny zanik szkół. Niekiedy rodziny zamożne starały się dawać ogładę umysłową swoim dzieciom, lecz i to z czasem zanikło. Kościół musiał przejąć rolę opiekuna wykształcenia, chcąc nawracać barbarzyńskie ludy. Nie mógł się oprzeć na wychowaniu starożytnym, ponieważ poglądy te były sprzeczne.

System jak podaje „Encyklopedia pedagogiczna” Pomykały to zintegrowany układ sprężonych ze sobą i współdziałających elementów, których funkcjonowanie ma zapewnić osiągnięcie zamierzonego celu, natomiast

system wychowania to sprężony układ wszystkich instytucji, grup, organizacji

i urządzeń, przez które wiedza naukowa, światopogląd, ideologia, systemy wartości, ideały, wzory osobowe docierają do społeczeństwa.

Wydawać by się mogło, iż trudno o bardziej oczywiste pojęcia niż pojęcie nagrody i kary, a tym samym metody nagradzania i karania w procesie wychowawczym.

Rodzina – naturalne środowisko wychowawcze; jest tym składnikiem środowiska wychowawczego, który oddziałuje na jednostkę najdłużej, niekiedy przez całe jej życie. Rodzina stanowi jednak zarazem grupę społeczną, elementarną komórkę życie w społeczeństwie. Twórca socjologii August Comte uważał rodzinę za najważniejszą podstawową grupę społeczną, na której opiera się całe społeczeństwo. Niektórzy wiążą ideę ochrony rodziny głównie ze stanowiskiem Kościoła Katolickiego i jego pro rodzinną aktywnością.

Rodzina jest przedmiotem badań wielu nauk społecznych - psychologii, pedagogiki, socjologii a Psychologię interesują mechanizmy wychowania w rodzinie. To jak realizowane są funkcje rodziny, jakie są style wychowania, postawy rodzicielskie, atmosfera życia rodzinnego, psychologiczne skutki układów rodzinnych.

Obserwujemy i analizujemy swoje zachowanie w różnych sytuacjach, Poznajemy siebie...

Próby analizy środowiska wychowawczego były podejmowane przez przedstawicieli różnorakich dyscyplin naukowych. Pierwotnie badano środowisko i jego role w ujęciu przyrodniczym (Lemarc, Darvin) i lekarskim co miało na celu ukazanie związku pomiędzy środowiskiem a stanem zdrowia człowieka w nim funkcjonującego.