ZNAKIEM w ścisłym tego słowa znaczeniu nazywamy dostrzegalny układ rzeczy, zjawisko spowodowane przez kogoś ze względu na to, iż jakieś wyraźnie ustawione, czy zwyczajowo ukształtowane reguły nakazują wiązać z tym układem rzeczy, czy zjawiskiem myśl określonego typu.
OZNAKĄ jakiegoś stanu rzeczy, czy zdarzenia nazywamy wszystko to, co współwystępując z owym stanem rzeczy, czy zdarzeniem powoduje skierowanie nań czyjejś myśli, choć nie istnieją reguły znaczeniowe.
ZADANIE 2
-
Podaj przykład znaku; takiego, którego reguły znaczeniowe ustalone są w zasięgu międzynarodowym; takiego, którego reguły znaczeniowe przyjęte są tylko w społeczeństwie polskim; oraz takiego, którego reguły znaczeniowe ustalone są tylko w małej grupie, do której Ty należysz.
- USTALONY ZNAK W SPOŁECZEŃSTWIE POLSKIM
L jako nauka jazdy;
R jako drogówka
- USTALONY ZNAK W ZASIĘGU MIĘDZYNARODOWYM
Q – międzynarodowy znak jakości
STOP – znak drogowy obowiązujący w zasięgu międzynarodowym.
- USTALONY ZNAK TYLKO W MAŁEJ GRUPIE
Czuwaj – słowo używane na powitanie w grupie harcerzy.
ZADANIE 3
Przy mało uczęszczanej szosie ścinano spróchniałe drzewa i na ten czas umieszczono barierę z napisem „objazd” oraz strzałkę kierującą na równoległą drogę polną. W czasie ścinania drzew nikt jednak nie nadjechał szosą, a barierę niezwłocznie potem usunięto. Czy ta bariera
Z napisem i strzałką była znakiem w tej sytuacji?
- Wyżej opisana sytuacja była znakiem bez względu na to, że nikt tamtędy nie przejechał.
ROZDZIAŁ II
ZADANIE 17
W Poznaniu kilkaset osób nosi imię Maria Kaczmarek. Czy wyrażenie „Maria Kaczmarek” to nazwa generalna?
- Wyrażenie „Maria Kaczmarek” nie jest nazwą generalną, jest natomiast nazwą indywidualną, ponieważ nazwa indywidualna służy danemu przedmiotowi tak długo, jak długo zachowuje on ciągłość istnienia. W tym przypadku nie ma znaczenia, że w Poznaniu kilkaset osób nosi to samo imię i nazwisko.
NAZWA INYWIDUALNA
To taka nazwa, która służy do oznaczania poszczególnych tych, a nie innych przedmiotów, nie przypisując przez to samo danemu przedmiotowi takich czy innych właściwości wyróżniających go.
NAZWA GENERALNA
Odnosi się po wszystkich przedmiotów posiadających określony zespół cech.
ZADANIE 16
Czy uważasz, że właściwie są zredagowane przepisy:
- „Administratorzy dużych budynków mieszkalnych zobowiązani są zorganizować wywóz śmieci codziennie”.
- „ Sędzia powinien wymierzyć surową karę za poważne naruszenie porządku na sali sądowej”
Zarówno w pierwszym jak i w drugim zdaniu przepisy są zredagowane w sposób nieprawidłowy. W pierwszym zdaniu stwierdzenie „dużych budynków” nie ma wyraźnej treści, gdyż nie jest jasne jakie budynki uważamy za duże. Nie wiemy ,czy duże budynki to takie, które mają powyżej czterech pięter, czy też więcej, lub mniej.
W drugim zdaniu również brak wyraźnej treści w słowach „ poważne naruszenie” . Tu także nie jest określone co należy uważać za poważne naruszenie.
ROZDZIAŁ III
ZADANIE 1
Podaj własne przykłady nazw, których zakresy pozostają w stosunku
- zmienności
- podrzędności pierwszego względem drugiego
- krzyżowania się
- wykluczania się ( przeciwieństwa )
STOSUNEK ZMIENNOSCI ZAKRESÓW.
Istnieją przedmioty, które są jednocześnie desygnatami nazwy S i nazwy P, lecz nie ma takich desygnatów nazwy S, które nie byłyby desygnatami nazwy P, i nie ma takich desygnatów nazwy P, które nie są S.
S – samochód
P – auto
STOSUNEK PODRZĘDNOŚCI
zakresów nazwy S względem zakresu nazwy P. Istnieją przedmioty, które są desygnatami i nazwy S, i nazwy P, nie ma takich przedmiotów , które byłyby S nie będąc zarazem P, ale są takie, które są desygnatami P choć nie są S.
S – róża
P -kwiat
STOSNEK KRZYŻOWANIA SIĘ ZAKRESÓW
Istnieją S, które są zarazem P, istnieją S, które nie są P, oraz istnieją P, które nie są S.
S – kobieta
P - nauczyciel
STOSUNEK WYKLUCZANIA SIĘ ZAKRESÓW
Istnieją S , które nie są P, istnieją P, które nie są S, natomiast nie istnieją takie przedmioty, które byłyby desygnatami i nazwy S i zarazem nazwy P.
S – okno
P -zegar
ROZDZIAŁ IV
ZADANIE 8
Podaj przykład definicji przez postulaty i sprawozdawczej.
DEFINICJA PRZEZ POSTULATY
Polega na tym, iż wyraz definiowany umieszczony w zdaniu lub w kilku zdaniach, w których inne wyrazy mają znane nam już znaczenie, i na podstawie przykładu posługiwania się wyrazem definiowanym w tych zdaniach pozwalamy się innym domyślać, jakie znaczenie nadajemy temu wyrazowi.
a.
Jeżeli a = b , to b = a
Jeżeli Piotr ma tyle lat co Zosia , to Zosia ma tyle lat co Piotr.
b.
Jeżeli a = b = c , to a = c
Jeżeli Piotr ma tyle lat co Zosia, a Zosia ma tyle lat co Krzysztof, to Piotr ma tyle lat, co Krzysztof.
DEFINICJA SPRAWOZDAWCZA
To definicja, która wskazuje, jakie znaczenie ma czy też miał kiedyś wyraz definiowany w pewnym języku.
Subiekt - sprzedawca
Belfer - nauczyciel
ROZDZIAŁ V
ZADANIE 5
Czy napis „ Jan widział babkę dnia 2.XI. 1982r” jest zdaniem w sensie logicznym.
ZDANIE W SENSIE LOGICZNYM
Jest to wyrażenie jednoznacznie stwierdzające na gruncie reguł danego języka, iż tak a tak jest albo, że tak a tak nie jest. Stwierdzenie takie bywa zgodne albo niezgodne z rzeczywistością.
Zdanie „ Jan widział babkę dnia 2.XI. 1982r” nie jest zdaniem w sensie logicznym.
Powyższe zdanie nie jest bowiem jednoznaczne. W związku z tym należy sprecyzować co znaczy „ babka”, gdyż można to słowo rozumieć dwojako :
a.
„ Babka” jako , np. babcia.
b.
„ Babka” jako , np. babka z piasku.
W takim przypadku musimy osobno mówić o zdaniu w sensie logicznym, które odpowiada temu napisowi branemu w pierwszym znaczeniu , i o innym zdaniu w sensie logicznym odpowiadającym temu napisowi w drugim jego znaczeniu.
„Jan widział babkę dnia 2. XI. 1982r”. Zdanie to, zakładając że baka oznacza babcię, jest zdaniem w sensie logicznym.
„Jan widział babkę dnia 2. XI. 1982r”. Słowo babka oznacza tu babkę piasku. Jest to zdanie w sensie logicznym.
ZADANIE 6
Dokonaj takich uzupełnień, by poniższe wypowiedzi niezupełne zmieniły się w zdania w sensie logicznym:
a.
„ Przyszedł”
b.
„ Zapada zmrok”
c.
„ Jan zawarł umowę”
Ad. a. Krzysztof przyszedł do mnie dzisiaj o 9.00 rano.
Ad. b. Siedząc na plaży wieczorem , obserwowałem jak zapada zmrok.
Ad. c. W czerwcu 2001r Jan zawarł umowę.
ROZDZIAŁ VII
ZADANIE 4
Czy stosunki wyrażone niżej wyróżnionymi słowami są stosunkami symetrycznymi ; „ Jan jest wujem Anny”; „ Jan jest osobą spokrewnioną z Anną” ; „ Jan wspomaga Piotra” ; „ Jan i Piotr wspomagają się nawzajem” ; „ Jan jest w procesie z Piotrem”.
STOSUNEK SYMETRYCZNY
Jest to taki stosunek , który w każdym przypadku jeśli zachodzi między pewnym poprzednikiem , a następnikiem , to zachodzi też między tym następnikiem , a poprzednikiem.
a.
„ Jan jest wujem Anny” – nie jest to stosunek symetryczny. Jest on asymetryczny.
b.
„ Jan jest osobą spokrewnioną z Anną” – jest to stosunek symetryczny.
c.
„ Jan wspomaga Piotra”- nie jest to stosunek symetryczny.
d. „ Jan jest w procesie z Piotrem” - jest to stosunek symetryczny
ROZDZIAŁ X
ZADANIE 4
Które z poniższych pytań jest pytaniem do uzupełnienia , a które pytaniem do rozstrzygnięcia.
a.
„Do jakiego egzaminu przygotowujesz się obecnie”
Jest to pytanie do uzupełnienia
b.
„ Czy uczysz się systematycznie logiki”
Jest to pytanie do rozstrzygnięcia
c.
„ Znaszli dzieje powstania współczesnej logiki”
Jest to pytanie do rozstrzygnięcia.
d.
„ Kiedy zaczniesz przygotowywać się do egzaminu z logiki”
Jest to pytanie do uzupełnienia.
e.
„ Jaką metodą lepiej przygotowywać się do egzaminu z logiki : ucząc się podręcznika na pamięć , czy przygotowując własne przykłady pojęć i operacji logicznych”.
Jest to pytanie do rozstrzygnięcia
PYTANIE DO UZUPEŁNIENIA
To każde zdanie powstałe przez zastąpienie partykuły pytanej jakimś wyrażeniem należącym do zakresu niewiadomej tego pytania.
PYTANIE DO ROZSTRZYGNIĘCIA
Są to takie pytania , które domagają się wyboru jednej z danych wypowiedzi wykluczających się .
I. DEFINICJA NOMINALNA – jest to wyrażenie w ten czy inny sposób podające informację o znaczeniu jakiegoś słowa czy słów.
Przykład :
Stresor znaczy tyle co czynnik powodujący stres.
II. DEFINICJA RÓWNOŚCIOWA – składa się z trzech części : jedna część to zwrot językowy zawierający wyraz definiowany , dalej mamy jakiś zwrot , który stwierdza , że definiendum ma takie samo znaczenie, jak wyrazy zawarte w trzeciej części definicji , jak znane słuchającemu wyrazy , których użyto do wyjaśnienia znaczenia pewnego zwrotu .
a.
klasyczna
definiendum = definiens
Akronim – jest to wyraz utworzony z pierwszych liter lub pierwszych zgłosek kilku wyrazów będących zwykle jakąś nazwą
a)
nieklasyczna
Przykład:
straszny = przerażający
III. DEFINICJA WPROST
Przykład:
Kapłan = duchowny
IV. DEFINICJA KONTEKSTOWA
Przykład:
Jest szczupłą chociaż je bardzo dużo = jest szczupłą i je bardzo dużo.
V. DEFINICJA CZĄSTKOWA. Jeśli postulaty definicyjne nie określają w sposób wyczerpujący sposobu posługiwania się definiowanym terminem , to taką definicję nazywamy definicją cząstkową .
- warunek konieczny
Przykład:
Nie może iść na zakupy , jeśli nie ma pieniędzy
- warunek wystarczający
Przykład:
Może pójść do kina na film od 18 lat , jeśli ukończył 18 lat .
VI. DEFINICJA PRZEZ POSTULATY ( aksjomatyczna ). Sposób ten polega na tym, iż wyraz definiowany umieszczamy w zdaniu lub w kilku zdaniach, w których inne wyrazy mają znane nam już znaczenie, i na podstawie przykładu posługiwania się wyrazem definiowanym w tych zdaniach pozwalamy się innym domyślać, jakie znaczenie nadajemy temu wyrazowi.
a)
Jeżeli a = b , to b = a
Jeśli Konrad zjadł tyle cukierków co Natalia, to Natalia zjadła tyle cukierków co Konrad.
b)
Jeżeli a = b = c, to a = c
Jeżeli Zosia zjadła tyle lizaków co Kasia , Kasia zjadła tyle lizaków co Kuba, to Zosia zjadła tyle lizaków co Kuba
VII. DEFINICJA SPRAWOZDAWCZA to definicja, która wskazuje, jakie znaczenie ma czy też miał kiedyś wyraz definiowany w pewny języku.
Przykład:
Kajet = Zeszyt
VIII. DEFINICJA PROJEKTUJĄCA – REGULUJĄCA
Przykład:
Człowiek niski jest to człowiek, który ma mniej niż 145 cm.
ROZDZIAŁ XI
ZADANIE 6
Czy sędzia może dopuścić do ogłoszenia w gazecie przeprosin :
„ Z żalem odwołuję obelgę rzuconą w dniu 5.V. 1993r na ob. Iksińską”? Jaki tu popełniono błąd, jeśli mają to być szczere przeprosiny?
W tym przypadku sędzia nie może dopuścić do ogłoszenia tej treści przeprosin, gdyż używając słowa „ z żalem” nie jest w swej wypowiedzi szczery. Słowo z żalem w tym zdaniu oznacza, że osoba, która to wymawia robi to z przykrością. Można to również rozumieć jakoby sędzia przepraszał wbrew swym przekonaniom.
ZADANIE 7
Jaki błąd popełniono w sformułowaniu protokołu :
„ W czasie bójki Piotra z Janem rola Pawła polegała na tym, że powstrzymywał od bicia Jana”.
W tym sformułowaniu protokołu nastąpił błąd, gdyż nie jest jasne na czym tak naprawdę polegała rola Pawła. Można rozumieć to dwojako:
- Paweł powstrzymywał Jana, który bił Piotra.
- Paweł powstrzymywał Piotra, który bił Jana.
ZADANIE 14
„ Kto ukończył osiemnasty rok życia, ten może sam kupić samochód. Kto może sam kupić samochód, ten ma pieniądze na kupno samochodu. A więc, kto ukończył osiemnaście lat, ten ma pieniądze na kupno samochodu”. Wskaż błąd tego rozumowania.
Każdy kto ukończył osiemnasty rok życia teoretycznie może sam kupić samochód. Nie jest to jednak równoznaczne z faktem, że kto może sam kupić samochód, ten ma pieniądze na kupno tego samochodu. Osoba mająca osiemnaście lat nie musi mieć pieniędzy na dany zakup.
ZADANIE 16
Podkreśl zwroty użyte obrazowo: „ Wiśniewski to nie orzeł” ; „ Niemal niewidomy stary generał rozpędził i zniszczył trzy korpusy przeciwnika” ; „ Dla złodziei i wałkoniów nie ma miejsca w naszym społeczeństwie”.
LOGIKA