Szybkie tempo zmian zachodzących w środowisku człowieka odbija się na nim w sposób niekorzystny. Ludzkie mechanizmy adaptacyjne często nie nadążają za dynamizmem zmian cywilizacyjnych. Ponadto wyeliminowanie czynnych form ruchu z życia codziennego na korzyść biernego siedzenia przed telewizorem czy komputerem, jest przyczyną różnych schorzeń narządów ruchu oraz wad postawy i budowy ciała.
Diagnoza, leczenie i profilaktyka w zakresie wad i schorzeń narządów ruchu to nie tylko zadanie medycyny, ale i gimnastyki korekcyjnej. W przedszkolach, szkołach, domach kultury, klubach sportowych ta forma ćwiczeń ruchowych jest ostatnio bardzo popularna. Obejmując swym zasięgiem dzieci i młodzież, daje nadzieję na sprawnych i zdrowych dorosłych.
Gimnastyka korekcyjna, traktowana przez prowadzących i uczestniczących jak dobra zabawa, ma dużo większe szanse powodzenia. Zabawa jest bowiem naturalną, dobrowolną i przynoszącą radość aktywnością, będącą celem samym w sobie. Tak pojęta gimnastyka korekcyjna posiada zatem nie tylko znaczenie zdrowotne, ale i wychowawcze. Sprzyjając rozwojowi fizycznemu, stanowi zachętę do komunikowania się z innymi, pozwala rozładować napięcia emocjonalne i stres, uczy koncentracji i uwagi oraz samodzielności i wytrwałości. Poza tym zadowolenie z pracy nad własnym ciałem i z prawidłowo wykonywanych zadań, podnosi niewątpliwie poczucie własnej wartości. Odczuwanie i przeżywanie „inteligencji” i estetyki swojego ciała to ważne czynniki sprzyjające powstaniu pozytywnego obrazu samego siebie.
Wskazania ogólne
Specjaliści z zakresu medycyny i wychowania fizycznego zgodnie twierdzą, że najlepsze rezultaty przynosi systematyczne uprawianie ćwiczeń. Korzystniej jest ćwiczyć codziennie, choćby krótko, niż raz na jakiś czas dłużej.
Do ćwiczeń korekcyjnych dziecko musi przystępować wypoczęte. Każde z ćwiczeń należy powtórzyć kilka razy, zależnie od charakteru ćwiczenia; trudne: 2-4 razy, łatwe: 8-10 razy.
Wiek przedszkolny i wczesnoszkolny charakteryzuje się na ogół dużą plastycznością aparatu ruchowego, ale jeszcze stosunkowo słabą koordynacją ruchów, dlatego też u dzieci przedszkolnych większą wartość mają zajęcia prowadzone krótko i powtarzane parokrotnie w ciągu dnia.
W ćwiczeniach stosujemy wolne tempo. Szybkie tempo utrudnia, a nawet uniemożliwia poprawne wykonywanie ćwiczeń. Zakres ruchu zawęża się, precyzja jest znikoma, a korekcja utrudniona.
Nauczyciel powinien ćwiczyć razem z dzieckiem. Przed ćwiczeniami właściwymi organizowana jest krótka rozgrzewka, która przygotowuje dziecko fizycznie i psychicznie do ćwiczeń.
Przykłady
1. Stojąc unieść ramiona do góry, wdech nosem, opuścić ramiona, ugiąć kolana, pochylić się luźno do przodu i głośno wypuścić powietrze (wydech).
2. W siadzie skrzyżnym ręce na biodrach. Cofając łokcie do tyłu, wdech nosem. Pochylić głowę, wydech ustami przez zęby, głośno sycząc.
3. W leżeniu tyłem ręce i nogi wykonują „ruchy osła”.
4. W leżeniu przodem ręce przed siebie, nogi ugięte w kolanach, „klaskanie” rękami i nogami.
Na początku i na końcu zajęć ćwiczenia nie powinny być zbyt męczące.
W ćwiczeniach, gdzie wymagana jest precyzja i głębsze zastanowienie się, nie należy ponaglać dziecko do pośpiechu.
Poza tym trzeba dziecku przypominać, jak niezmiernie ważny jest regularny oddech podczas ćwiczeń i nie wstrzymywanie powietrza.
Największym wrogiem gimnastyki korekcyjnej jest monotonia i nuda, dlatego też każde z zajęć powinno zawierać coś nowego.
Można dokonywać zmian kolejności ćwiczeń, czy też wprowadzać nowe przybory. Dziecko powinno być pogodne i radosne oraz mieć szansę wyżycia się w ćwiczeniach.
Ćwiczenia czyni interesującymi wprowadzenie elementu współzawodnictwa, którego celem jest „kto dokładniej, ten lepiej”, a nie „ kto szybciej”.
Podczas ćwiczeń korekcyjnych zalecane jest też użycie muzyki. Odpowiednio dobrany podkład stanowi źródło inspiracji, sprawiając przyjemność prowadzącemu i dzieciom. Pod wpływem muzyki znikają zwykle u ćwiczących zahamowania wewnętrzne, niepewność, nieśmiałość, a wytwarza się nastrój aktywnego zainteresowania i zadowolenia. Muzyka wyzwala ruchy dynamiczne, a zarazem lekkie i pełne wdzięku. Wprowadzając do zajęć ruchowych radość, zastępuje jednocześnie komendę i zaprowadza ład i dyscyplinę.
W gimnastyce korekcyjnej wykorzystuje się właściwie wszystkie metody i formy stosowane w wychowaniu fizycznym: naśladowczą, zabawową, improwizacji, ilustracji czy opowieści ruchowej, jak i zadaniową, ścisłą, pokazową, opisową, bezpośredniej celowości ruchu, syntetyczną, analityczną oraz kombinowane.
U dzieci młodszych dominuje forma naśladowcza w postaci wesołej zabawy, u starszych – bezpośredniej celowości ruchu i zadaniowa. Zawsze jednak ważne jest, by zachęcić dzieci do współpracy.
Metoda zabawowo-naśladowcza należy do grupy metod podających. Polega na naśladowaniu zademonstrowanych, obserwowanych, widzianych lub wyobrażanych wzorów ruchowych, co bardzo odpowiada psychoruchowym właściwościom okresu dziecięcego. Dziecko ilustruje ruchem, znane mu z doświadczenia, proste czynności ludzi i zwierząt, pracę maszyn oraz zjawiska przyrody. Zasadniczym warunkiem prawidłowego wykonania ruchu jest istnienie jego obrazu w świadomości dziecka.
Osiągnięcie zamierzonego celu w zajęciach prowadzonych tą metodą zależy w dużym stopniu od przyjęcia poprawnej pozycji wyjściowej.
Metoda bezpośredniej celowości ruchu stanowi formę przejściową od ćwiczeń stosowanych w formie ruchów naśladowczo-zabawowych do zadań wykonywanych ściśle według pewnych prawideł. Polega ona na rozumnym zestawieniu odpowiednio dobranej pozycji wyjściowej z przemyślanym przebiegiem ruchu wykonywanym często z użyciem przyborów pomocniczych: piłki, krążka, szarfy, obręczy itp.
Na uwagę zasługuje również metoda ekspresji ruchowej, zwana też metodą improwizacji ruchowej. Daje ona prowadzącemu zajęcia dużą swobodę wyboru zadań. Dzieciom należy jedynie wyjaśnić, co mają robić. Natomiast, jak to robić, będzie wynikało z inwencji twórczej dzieci, ich pomysłowości, fantazji i doświadczeń ruchowych. W metodzie tej stosowane są różne formy pracy: naśladowanie, inscenizacja, mimika, gimnastyka artystyczna i sportowa, taniec itp. Metodę tą można wykorzystywać na zajęciach z gimnastyki korekcyjnej, ale raczej w formie fragmentów zajęć, trwających 5-6 minut, przy muzyce, z użyciem ciekawych przyborów oraz z zastosowaniem ruchu korekcyjnego.
Bez względu na stosowaną metodę, warto pamiętać, że przerobione ćwiczenia należy powtarzać. Powtarzanie pozwala na to, że z czasem ćwiczenia stają się coraz łatwiejsze, zwiększa się tym samym zaufanie dziecka do samego siebie, a przez to wzrasta motywacja do uczenia się nowych ćwiczeń.
Świadomy i aktywny udział dziecka w zajęciach można również osiągnąć przez włączenie go do prowadzenia zajęć. Często dzieci „odrzucone” przez grupę, traktowane jak przysłowiowe niedorajdy, mogą w ten sposób zdobyć akceptację, a także uwierzyć w swoje możliwości na tym polu, które dotychczas było źródłem upokorzeń i stresów.
Dobrze jest czasem włączyć do ćwiczeń również rodziców dzieci. Dzieje się to podczas tzw. zajęć lub lekcji otwartych. Zajęcia te mogą mieć charakter instruktażowy (zawierają ćwiczenia zalecane do domu) lub prezentują postępy dzieci, ich wzrastającą sprawność, wytrzymałość i umiejętności korygowania postawy. Zajęcia mogą mieć również charakter mieszany. Rodzice biorą wówczas czynny udział w ćwiczeniach: podczas asekuracji, sędziowania itp. Wytwarza się wtedy atmosfera wspólnego działania, która jest niezbędna przy każdej długofalowej pracy. Czynny charakter udziału rodziców w zajęciach nie tylko w większym stopniu angażuje ich emocjonalnie, ale i uczy lepiej rozumieć i wykonywać ćwiczenia z własnym dzieckiem.
Rola zabaw i gier ruchowych w gimnastyce korekcyjnej.
1. Różnorodność, swoboda działania, prostota ruchów, możliwość wyboru rozwiązań i sprawdzenia się z rówieśnikami.
2. Atrakcyjne dla wszystkich grup wiekowych, także dla młodzieży i dorosłych.
Mobilizacja ćwiczących do większego wysiłku i aktywnego udziału w całokształcie korekcji.
Przybory do ćwiczeń korekcyjnych:
piłki różnej wielkości, gumowe, skórzane, woreczki, szarfy, laski gimnastyczne, małe kocyki, linki, kręgle, obręcze małe i duże, krążki, drobne pomoce typu: różnego kształtu i wielkości klocki, kamyki, kasztany, szmatki, kawałki sznurka, tasiemki, kulki waty, ołówki drewniane, gumki, kartonowe kółka itp.
Lekarze, nauczyciele i rodzice powinni zdawać sobie sprawę, że tylko systematyczne ćwiczenia ruchowe, ukierunkowane na postawę ciała, przyczyniają się do poprawy stanu zdrowia dzieci i młodzieży.
Właściwie dobrane zestawy ćwiczeń, prowadzone w zabawowej formie, dzieci mogą wykonywać nie tylko na zajęciach zorganizowanych, ale również w domu, pod okiem rodziców. Dobrze zorganizowany proces pedagogizacji rodziców w dziedzinie korekty, profilaktyki i przeciwdziałania wadom postawy, to już połowa sukcesu.
Poza tym naprawdę warto zrezygnować ze zbyt niskich stolików i krzeseł, niedopasowanych do wzrostu dziecka, nadmiernego pochylania się w czasie pisania czy rysowania, a także z ciężkich toreb na jedno ramię i niewłaściwie przylegających do ciała plecaków. O to musimy zadbać już tylko i wyłącznie my – dorośli.
Bibliografia
1. Bondarowicz M., Owczarek S., Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej, WSiP, Warszawa 1997.
2. Dziak A., Kuś W., Ćwiczenia gimnastyczne zapobiegające bólom krzyża, CRZZ, Warszawa 1979.
3. Kotecka – Noceń M., Płukarz H., Stopy płaskie u dzieci. Gimnastyka lecznicza, PZWL, Warszawa 1986.
4. Kutzner – Kozińska M., Korekcja wad postawy, WSiP, Warszawa 1986.
5. Kutzner – Kozińska M., Wlaźnik K., Gimnastyka korekcyjna dla dzieci 6-10-letnich, WSiP, Warszawa 1995.
6. Owczarek S., Korekcja wad postawy. Pływanie i ćwiczenia w wodzie, WSiP, Warszawa 1999.
PRZYKŁADY ĆWICZEŃ KOREKCYJNYCH DO ZASTOSOWANIA W DOMU DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
ĆWICZENIE 1
Wysyp z wiaderka na kocyk wszystkie klocki, kamyki, kasztany, kawałki sznurka, kuli waty, gałganki oraz inne „skarby”. Usiądź na krześle, chwytaj palcami stóp leżące drobiazgi i wkładaj je z powrotem do wiaderka. Mniejsze podnoś jedną nogą, większe – obiema. Nie śpiesz się. na pewno ci się uda. Nogi nie są tak zdolne jak ręce, ale też dużo mogą się nauczyć.
ĆWICZENIE 2
Usiądź na kocyku, przechyl się nieco do tyłu i oprzyj ręce szeroko za plecami lub podeprzyj dłońmi biodra. Nogi wyciągnij do przodu i złącz. Wykonuj stopami powolne ruchy w kierunku podłogi i do siebie, w dół i w górę (stopy robią pa... pa... jak ręce przy pożegnaniu. Następnie ugnij nogi i spróbuj kilka razy rozstawić i ściągnąć palce stóp jak wachlarzyk.
ĆWICZENIE 3
Połóż się na plecach z rękoma odsuniętymi na bok, unieś ugięte nogi i rozchyl na boki kolana. Zwróć stopy podeszwami do siebie tak, aby powstało okienko. Staraj się bić brawa stopami podobnie jak rękoma.
ĆWICZENIE 4
Usiądź na kocyku, podeprzyj się rękoma z boku. Kolana rozchyl na boki tak, aby podeszwy stóp „patrzyły’ na siebie. Palcami obu stóp trzymaj dwa ołówki. na jeden ołówek nałóż małe kółeczko wycięte z kartonu, a drugim staraj się je zdjąć. Twoje stopy robią na drutach, jak mama lub babcia.
ĆWICZENIE 5
Usiądź na kocyku, odchyl się trochę ku tyłowi i podeprzyj rękoma biodra w sposób widoczny na zdjęciu. Nogi wyprostuj w kolanach w kolanach i nieco oddal od siebie, zrób mały rozkrok. Powoli zbliżaj stopy do siebie tak, aby się spotkały podeszwami (stopy się całują).
ĆWICZENIE 6
Usiądź na kocyku, przechyl się do tyłu i podeprzyj dłońmi biodra. Wyprostuj plecy. Chwyć podeszwami stóp leżący kręgiel i staraj się ustawić go pionowo. To ćwiczenie nie jest wcale takie łatwe i wymaga zręczności, ale nie zniechęcaj się . Na pewno się uda!
ĆWICZENIE 7
Połóż się tyłem na kocyku. trzymając mocno stopami woreczek wyciągnij ręce do przodu lub ułóż wzdłuż tułowia. Turlaj się w takiej pozycji jak kloc drzewa – w jedną stronę , a potem w drugą. Gdy poczujesz zmęczenie, połóż się na brzuchu, oprzyj brodę na złożonych dłoniach i oddychaj chwile przez nos.
ĆWICZENIE 8
Usiądź na krześle, rękoma przytrzymaj się jego bocznej krawędzi, wyprostuj plecy. Unieś jak najwyżej pięty do góry i wolno rozpocznij małymi kroczkami „spacer” do przodu. Idź tak daleko, aż stopy prawie płasko dotkną podłogi, następnie cofnij je do tyłu. Przy wykonywaniu tego ćwiczenia nogi powinny być złączone, a pięty jak najbliżej siebie.
ĆWICZENIE 9
Połóż się na plecach lub usiądź. Obejmij stopę rękoma tak, abyś mógł zobaczyć jej podeszwę – będzie to twoje lusterko, w którym można się przeglądać. Zrób to samo z drugą stopą. Przeglądaj się raz w jednym, raz w drugim lusterku. A może potrafisz tak ustawić stopy, aby powstało z nich jedno duże lustro?
ĆWICZENIE 10
Usiądź na krzesełku. Połóż szarfę przed jedną nogą. Chwyć palcami stopy leżącą szarfę i podciągnij kawałek pod podeszwę, następnie chwyć kolejny kawałek i znów podciągnij. Rób to tak długo, aż cała szarfa zniknie pod twoją stopą (zostanie „połknięta”). To samo ćwiczenie wykonaj drugą stopą. Spróbuj też ćwiczyć obiema nogami równocześnie. Nie odrywaj pięt od podłogi i nie przesuwaj ich.
ĆWICZENIE 11
Usiądź na kocyku, podeprzyj się z tyłu rękoma. Obracaj stopami leżącą na podłodze laskę, niech kręci się dookoła siebie jak bąk. Jeśli udało ci się w jedną stronę, spróbuj także w odwrotnym kierunku. Staraj się obracać laskę w jej środkowej części.
ĆWICZENIE 12
Usiądź na kocyku. Palcami stopy chwyć leżącą chusteczkę i połóż się na plecach. Powtórz to samo drugą nogą. Chusteczka nie powinna wypaść, trzymaj ją więc mocno wszystkimi palcami. A może spróbujesz ćwiczyć równocześnie obie nogi? Wykorzystaj wówczas dwie chusteczki.
ĆWICZENIE 13
Usiądź na podłodze, podeprzyj się łokciami. Ujmij piłkę stopami jak rękoma i przechylając się do tyłu, unieś piłkę jak najwyżej. Licz głośno sprawdzając, jak długo potrafisz utrzymać ją w górze. Następnie, zginając nogi, pozwól piłce upaść na podłogę, odpocznij chwilę i powtórz ćwiczenie jeszcze raz.
ĆWICZENIE 14
Usiądź na kocyku i chwyć rękoma jedną nogę w pobliżu stopy tak, aby podeszwa była zwrócona do środka i by można było się w niej „przeglądać” jak w lusterku. Powoli, nie szarpiąc nogi, dotknij palcami stopy kolejno: brody, nosa, czoła, uszu i barków. Ćwicz na przemian, raz jedną, raz drugą nogę.
ĆWICZENIE 15
Usiądź na kocyku. Chwyć palcami stopy lub obu stóp leżący na podłodze woreczek i steraj się go wrzucić do obręczy. Początkowo siadaj w niedużej odległości od celu, a w miarę nabierania wprawy w coraz celniejszym rzucaniu, możesz odległość zwiększyć. Zagraj mecz z kolegami, np. kto będzie miał więcej trafnych rzutów na 6 prób, ten wygrywa.
ĆWICZENIE 16
Usiądź na kocyku, ręce oprzyj z tyłu. Chwyć piłkę stopami tak, aby obejmowały ją wszystkie palce. Ugnij uniesione nogi w biodrach i w kolanach. Nie wypuszczając piłki, obracaj się dookoła własnej osi. Pomagaj sobie przy tym, odpychając się rękoma od podłogi.
ĆWICZENIE 17
Usiądź na brzegu krzesełka, ręce oprzyj z tyłu. Chwyć palcami stopy leżący na podłodze woreczek i przenieś go na kolano drugiej nogi. Po chwili zrzuć woreczek stopą na podłogę. To samo ćwiczenie wykonaj używając drugiej stopy i drugiego kolana.
ZABAWY DLA DZIECI MŁODSZYCH
WADA – PLECY OKRĄGŁE
1. PŁYWANIE NA PLECACH
Przybory i przyrządy: zbędne
Uczestnicy: minimum 2 osoby
Organizacja i przebieg: Leżenie na plecach z wyprostowanymi i złączonymi nogami i rękoma wzdłuż tułowia. Na hasło: Płyniemy na plecach – podnoszenie równocześnie obu wyprostowanych rąk do pionu i opuszczanie ich na podłogę przy głowie, a następnie przesuwanie po podłodze w kierunku tułowia (pływanie żabką na plecach). Po 10-15 s hasło: Odpoczywamy – oddychanie w bezruchu. Czas trwania zabawy – około 2 minuty.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- rozciąganie mięśni piersiowych,
- wzmacnianie mięśni ściągających łopatki.
Przeciwwskazania: brak
2. WBIJANIE GWOŹDZI
Przybory i przyrządy: zbędne
Uczestnicy: minimum 2 osoby
Organizacja i przebieg: Leżenie na brzuchu z dłońmi pod brodą. Na hasło: Wbij gwóźdź – unoszenie rąk nad podłogę i imitowanie ruchów wbijania gwoździa młotkiem w podłogę przed sobą. Jedna ręka „trzyma gwóźdź”, druga „młotek”, rytmicznymi ruchami uderzanie młotkiem w gwóźdź. Po 10 uderzeniach, hasło: Odpoczynek – leżenie bez ruchu 5-10 s, głęboki oddech. Następnie powtórzenie ćwiczenia ze zmianą rąk.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- wzmocnienie prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wzmocnienie mięśni karku.
Przeciwwskazania: brak
3. LOT SAMOLOTU
Przybory i przyrządy: zbędne
Uczestnicy: minimum 2 osoby
Organizacja i przebieg: Leżenie na brzuchu z dłońmi po brodą. Nogi wyprostowane i złączone. Na hasło: Samolot leci – przenoszenie wyprostowanych rąk w bok i unoszenie ich jak najwyżej, z jednoczesnym uniesieniem głowy. W tym samym czasie nisko unoszone są wyprostowane nogi. Taką pozycję należy utrzymać przez 3-6 s. Na hasło: Samolot ląduje – opuszczenie rąk i nóg, powrót do pozycji wyjściowej. Czas trwania zabawy: 2 minuty.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- wzmocnienie mięśnia prostownika grzbietu,
- wzmocnienie mięśni karku,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki,
- wzmocnienie mięśni kulszowo-goleniowych.
Przeciwwskazania: brak
4. DZIĘCIOŁ SIEDZĄCY
Przybory i przyrządy: bębenek
Uczestnicy: dowolna liczba
Organizacja i przebieg: Siad skrzyżny w pozycji skorygowanej. Na hasło: Dzięcioł kuje – szybkie pochylenie głowy w przód i wyprostowanie jej, naśladowanie dzięcioła stukającego w korę drzewa. Tułów przez cały czas jest wyprostowany i nieruchomy. Ruch dotyczy tylko głowy. Tempo wykonywania ruchów głową dyktuje rytm bębenka. Czas trwania zabawy: około 2 minut.
Oddziaływanie korekcyjne:
- wzmocnienie prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wyrobienie nawyku prawidłowej postawy.
Przeciwwskazania: duże wysunięcie do przodu głowy dziecka.
5. DZIĘCIOŁ LEŻĄCY
Przybory i przyrządy: po 1 woreczku dla każdego uczestnika, bębenek
Uczestnicy: dowolna liczba
Organizacja i przebieg: Leżenie na brzuchu, nogi wyprostowane i złączone. Ręce wzdłuż tułowia, broda oparta na woreczku. Na hasło: Dzięcioł kuje – uniesienie głowy i opuszczenie jej, dotknięcie lekko nosem woreczka, naśladowanie dzięcioła stukającego w korę drzewa. Tempo wykonywania ruchów głową dyktuje rytm bębenka. Zabawa trwa około 1,5 minuty.
Oddziaływanie korekcyjne:
- wzmocnienie prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- wzmocnienie mięśni karku.
Przeciwwskazania: brak
6. ODPOWIADANIE RUCHAMI GŁOWY
Przybory i przyrządy: zbędne
Uczestnicy: dowolna liczba
Organizacja i przebieg: Siad w półkolu skrzyżnie z rękoma ułożonymi w „skrzydełka”, twarzą do prowadzącego, który zadaje pytania, np. Czy teraz jest noc?, Czy świeci słońce?, Czy pada deszcz? itp. Dzieci odpowiadają ruchami głowy: w płaszczyźnie strzałkowej (ruchy potakiwania), w płaszczyźnie poprzecznej (ruch przeczenia). Ruchy głowy muszą być obszerne, a tułów jest nieruchomy. Zabawa trwa około 2 minut.
Oddziaływanie korekcyjne:
- zwiększenie ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki,
- nauka utrzymania pozycji skorygowanej.
Przeciwwskazania: brak
7. SPŁOSZONE WRÓBELKI
Przybory i przyrządy: zbędne
Uczestnicy: dowolna liczba
Organizacja i przebieg: Siad skrzyżny w wyznaczonym miejscu sali – gnieździe, w pozycji skorygowanej ze „skrzydełkami”. Na hasło: Wróbelki fruwają – powstanie, wyjście z „gniazda” i bieg po sali we wspięciu na palcach z jednoczesnym „machaniem skrzydełkami”. Na hasło: Jastrząb – powrót do „gniazda” do pozycji wyjściowej. Zabawę powtórzyć 3-5 razy.
Oddziaływanie korekcyjne:
- utrwalenie nawyku pozycji skorygowanej,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki.
Przeciwwskazania: brak
8. LIS I GĘSI
Przybory i przyrządy: kocyk dla każdego uczestnika, szarfa do oznaczenia lisa
Uczestnicy: dowolna liczba
Organizacja i przebieg: Z jednej strony sali – „zagroda dla gęsi”, po przeciwnej stronie – „nora lisa”. Lis jest oznaczony szarfą. Pozostali to gęsi. Gęsi gromadzą się w „zagrodzie” na kocykach. Siad na piętach, ręce w „skrzydełka”. Na hasło: Gęsi na wodę – opuszczenie „zagrody” ślizgiem na kocyku i „pływanie po wodzie”. Na hasło: Gąski do domu – powrót do „zagrody” bez zmiany pozycji. W tym czasie lis opuszcza norę i ślizgając się na kocyku stara się złapać jedną lub kilka gąsek, które nie zdążyły skryć się do „zagrody”. Złapane gąski przechodzą do nory lisa i tam w postawie skorygowanej czekają do końca zabawy. Zabawa trwa około 3 minut.
Oddziaływanie korekcyjne:
- wzmocnienie mięśni karku,
- wzmocnienie mięśnia prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki,
- wyrabianie nawyku prawidłowej postawy.
Przeciwwskazania: brak
ZABAWY DLA DZIECI MŁODSZYCH
WADA – SKOLIOZA
1. POPATRZ PRZEZ OBRĘCZ
Przybory i przyrządy: 1 mała obręcz dla każdego uczestnika
Uczestnicy: dowolna liczba
Organizacja i przebieg: Leżenie na podłodze na brzuchu z nogami wyprostowanymi i złączonymi. Obręcze trzymane pionowo w dłoniach. Na hasło: Popatrz przez obręcz – uniesienie rąk z obręczą nad podłogę blisko głowy i patrzenie przez nią na prowadzącego. Na hasło: Odpocznij – położenie obręczy i rąk na podłodze. Zabawę można powtórzyć 3-5 razy.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- elongacja kręgosłupa,
- wzmocnienie prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki,
- wzmocnienie mięśni karku.
Przeciwwskazania: brak
2. KAPELUSZ
Przybory i przyrządy: 1 plastikowy krążek dla każdego uczestnika
Uczestnicy: dowolna liczba
Organizacja i przebieg: Leżenie na brzuchu, trzymanie w dłoniach krążka. Na hasło: Załóż kapelusz – podniesienie rąk i głowy nad podłogę, przeniesienie krążka nad głowę i ułożenie go jak kapelusz. Łokcie powinny być w górze, ustawione szeroko. Na hasło: Zdejmij kapelusz – przeniesienie krążka w przód i położenie go na podłodze. Zabawę można powtórzyć 3-5 razy.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- wzmocnienie prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki,
- wzmocnienie mięśni karku.
Przeciwwskazania: brak
3. DOTKNIJ LASKI LEŻĄC
Przybory i przyrządy: 1 laska gimnastyczna
Uczestnicy: minimum 2 osoby
Organizacja i przebieg: Leżenie na brzuchu obok siebie w odstępie jednego kroku z rękoma wyciągniętymi przed siebie. Prowadzący podchodzi kolejno do każdego dziecka, które wyciągając się daleko przed siebie, stara się dotknąć laski obiema dłońmi. Zabawa trwa do zdobycia przez uczestnika ustalonej liczby punktów, np. 5-ciu.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- czynna elongacja kręgosłupa,
- wzmocnienie prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wzmocnienie mięśni karku.
Przeciwwskazania: brak
4. RYBKI W STAWIE
Przybory i przyrządy: 1 kocyk dla każdego uczestnika
Uczestnicy: minimum 2 osoby
Organizacja i przebieg: Leżenie na brzuchu na kocyku, nogi wyprostowane i złączone. Ręce ugięte w łokciach i oparte dłońmi o podłogę. Palce rąk skierowane do środka. Na hasło: Rybki pływają – odpychanie się dłońmi od podłogi, ślizganie się po podłodze, jak rybki pływające w stawie. Zabawa trwa około 2 minut.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- wzmocnienie prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki.
Przeciwwskazania: brak
5. RYWALIZACJA ZAPRZĘGÓW
Przybory i przyrządy: kocyk i skakanka na parę uczestników
Uczestnicy: minimum 4 osoby
Organizacja i przebieg: W sali wyznacza się dwie linie startu – mety i półmetka. Pary powinny być dobrane, biorąc pod uwagę warunki fizyczne (wysokość i masę ciała). Pary znajdują się przed linią startu, jeden leży na brzuchu na kocyku i jest woźnicą, drugi – jako konik staje tyłem do leżącego, trzymając w dłoniach środek skakanki, końce skakanki trzyma woźnica. Na hasło: Wio – zaprzęgi wolno ruszają w kierunku linii półmetka. Konik musi mieć wyprostowane plecy, a woźnica nie może oderwać klatki piersiowej od podłogi. Na linii półmetka następuje zmiana ról w parz i powrót do startu – mety. Zabawę powtarza się 2-4 razy.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- elongacja kręgosłupa,
- wzmocnienie prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki,
- wzmocnienie mięśni karku.
Przeciwwskazania: brak
6. DZIEŃ DOBRY
Przybory i przyrządy: zbędne
Uczestnicy: dowolna liczba
Organizacja i przebieg: siad w rozsypce na podłodze, skrzyżnie ze „skrzydełkami”, twarzą do prowadzącego. Jeden uczestnik staje tyłem do grupy i zgaduje, kto z grupy powiedział: Dzień dobry, podając jego imię. Rozpoznane dziecko zajmuje miejsce zgadującego. Jeżeli zgadujący pomyli się, ma jeszcze jedną szansę. Zabawa trwa około 3-4 minut.
Oddziaływanie korekcyjne:
- utrwalenie nawyku postawy skorygowanej w siadzie,
- wzmocnienie mięśnia prostownika grzbietu,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki.
Przeciwwskazania: brak
ZABAWY DLA MŁODSZYCH DZIECI
WADA – PLECY WKLĘSŁE
1. CHRZĄSZCZ NA GRZBIECIE
Przybory i przyrządy: zbędne
Uczestnicy: minimum 2 osoby
Organizacja i przebieg: leżenie na plecach z rękoma i nogami w górze. Na hasło: Chrabąszcz chce wstać – naśladowanie rękoma i nogami ruchów chrabąszcza przewróconego na grzbiet. W czasie zabawy nie można odrywać barków od podłogi. Na hasło: Chrabąszcz odpoczywa – opuszczenie rąk i nóg na podłogę. Zabawa trwa około 2 minut.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa,
- wzmocnienie mięśni brzucha.
Przeciwwskazania: brak
2. WYCIERACZKI SAMOCHODOWE
Przybory i przyrządy: bębenek
Uczestnicy: dowolna liczba
Organizacja i przebieg: Leżenie na podłodze na plecach. Nogi wyprostowane, złączone i uniesione do pionu, ręce w bok, wyprostowane, na podłodze. Na hasło: Wycieraczki pracują – przenoszenie złączonych i wyprostowanych nóg w prawo, a następnie w lewo. Tempo pracy „wycieraczek” dyktuje rytm bębenka. Gdy pada mały deszcz, wycieraczki pracują wolno, gdy większy – szybciej. Przez cały czas zabawy biodra muszą przylegać do podłogi. Na hasło: Deszcz przestał padać – powrót do pozycji wyjściowej. Zabawa trwa około 1 minuty.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- wzmocnienie mięśni skośnych brzucha.
Przeciwwskazania: zabawa niewskazana dla dzieci ze skoliozą.
3. ROWER Z ŁAŃCUCHEM
Przybory i przyrządy: 1 szarfa dla każdego uczestnika
Uczestnicy: dowolna liczba
Organizacja i przebieg: Leżenie na plecach z nogami ugiętymi rękoma ułożonymi w „skrzydełka”. Palce jednej stopy trzymają jeden, drugiej – drugi koniec szarfy. Na hasło: Jedziemy na rowerze – uniesienie nóg i zataczanie stopami kółek, jak przy pedałowaniu na rowerze. jeżeli szarfa wypadnie spod palców stopy, trzeba ją włożyć tam z powrotem i kontynuować zabawę. Na hasło: Zatrzymujemy rower – powrót do pozycji wyjściowej. Zabawa trwa około 2 minut.
Oddziaływanie korekcyjne:
- wzmocnienie mięśni brzucha,
- wzmocnienie mięśni wysklepiających stopy.
Przeciwwskazania: brak
4. DŹWIG
Przybory i przyrządy: 1 woreczek dla każdego
Uczestnicy: minimum 2 osoby
Organizacja i przebieg: Siad na podłodze z ugiętymi nogami w odstępach dwu kroków od siebie. Dłonie oparte o podłogę za sobą. Tułów wyprostowany, łopatki ściągnięte. Przed każdym leży woreczek. Na hasło: Dźwig pracuje – chwycenie palcami jednej stopy woreczka, podniesienie go w górę i wyprostowanie nogi. Następnie, odpychając się dłońmi od podłogi, wykonanie pełnego obrotu na pośladkach w miejscu i położenie woreczka na podłodze – dźwig odpoczywa. To samo drugą nogą w przeciwną stronę. Zabawę powtórzyć parzystą ilość razy.
Oddziaływanie korekcyjne:
- wzmocnienie mięśni brzucha,
- wzmocnienie mięśni wysklepiających stopy.
Przeciwwskazania: brak
5. HUŚTAWKA
Przybory i przyrządy: zbędne
Uczestnicy: minimum 2 osoby
Organizacja i przebieg: Siad prosty. Tułów wyprostowany, ręce ułożone w „skrzydełka”. Na sygnał wykonanie padu do tyłu, do leżenia na plecach z nogami w pionie i powrót do siadu prostego, naśladowanie ruchów huśtawki. Przez cały czas trwania zabawy nogi powinny być wyprostowane i złączone. Kąt między nogami a tułowiem powinien być niezmienny i wynosić około 90 stopni. Zabawa trwa około 2 minut.
Oddziaływanie korekcyjne:
- wzmocnienie mięśni brzucha,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki.
Przeciwwskazania: brak
6.KARUZELA
Przybory i przyrządy: 1 kocyk dla każdego uczestnika
Uczestnicy: dowolna liczba
Organizacja i przebieg: Siad prosty na kocyku w odległości 1 m od siebie. Na sygnał uniesienie wyprostowanych nóg do góry i wykonanie siadu równoważnego. W siadzie równoważnym, odpychając się rękami od podłogi, obrót dookoła siebie w prawo. Po kolejnym energicznym odepchnięciu rękoma od podłogi, stopniowe ugięcie nóg w kolanach, zwiększenie szybkości obrotu. Po zatrzymaniu się „karuzeli”, obroty w przeciwną stronę.
Oddziaływanie korekcyjne:
- wzmocnienie mięśni brzucha.
Przeciwwskazania: zabawa niewskazana dla dzieci ze skoliozą.
PRZYKŁADY ZABAW I ĆWICZEŃ
1. Zabawy dla dzieci młodszych, wada: plecy okrągłe.
2. Zabawy dla dzieci młodszych, wada: skolioza.
3. Zabawy dla dzieci młodszych, wada: plecy wklęsłe.
4. Ćwiczenia korekcyjne do zastosowania w domu dla dzieci w wieku przedszkolnym, wada: płaskostopie.
5. Ćwiczenia w wodzie.